Ülkemizde aslında geçmiş yıllardan beri uygulanan ama 2012 yılında 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu ile birlikte, tüm uygulamaların kanunen koruma altına alındığı ve zorunlu tutulduğu bir alan olan iş sağlığı ve güvenliği, iş sektörü adına çok önemlidir. Bir iş kolundaki risklerin belirlenmesinden bu risklerin bertaraf edilmesine, bertaraf edilemiyorsa da riskin en aza indirilmesine yönelik çalışmaları yürüten iş sağlığı ve güvenliği sistemi, öncelikle insanı ve akabinde de iş ortamını korumayı hedefler.
Bir işten kaynaklanan riskler her daim mevcuttur. Üstelik bunun bir fabrika gibi çok karmaşık bir yapıda olması da gerekmez. Hatta bir ofiste dahi riskler bulunur. Bu nedenle, işin yürütümünden kaynaklı ve pek çok farklı nedenden dolayı ortaya çıkan bu risklerin mutlaka kontrol edilmesi gerekir. Kontroller sonucunda da bu risklerden nasıl kurtulmak mümkün olur diyerek çalışmalar yürütülmelidir.
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Odak Noktası Nedir?
Sistem iki ana kol üzerinden ilerler. Birincisi iş güvenliği, diğeri ise iş sağlığıdır. Bir işletmede, çalışanların iş kazası adı verilen, iş yeri sınırları ya da saatleri içerisinde, iş kazası kapsamına girecek her türlü kazadan korunabilmesi ve güvenli bir çalışma ortamının oluşturulabilmesi iş güvenliğinin alanına girer.
Bunun yanı sıra, yine bir işletmede işin yürütümünden kaynaklı olarak çalışanların sağlıklarını etkileyecek olumsuz durumların ortadan kaldırılarak, çalışanların daha sağlıklı şekilde çalışmalarını sağlamak adına yapılan önlemler ise iş sağlığının alanına girer.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kimler Tarafından Yürütülür?
İş sağlığı ve güvenliği sistemi (İSG), bu alanda yetişmiş ve alanında yetkin uzmanlar ile yürütülür. Bu kapsamsa, iş güvenliği uzmanları, iş yeri hekimleri ve diğer sağlık personelleri görev yapar. Sistemin iş güvenliği yani teknik alanları ile bunun sonucunda ortaya çıkabilecek sorunların çözümünde iş güvenliği uzmanları görev yaparken, iş yerinde daha sağlıklı bir ortam oluşturulabilmesi adına alınan önlemleri ortaya koyup uygulanabilmesi için gerekli önlemleri alanlar ise iş yeri hekimleri ve diğer sağlık personelleridir. Bununla birlikte, tabi ki bu işi birlikte yürütmek, kuşkusuz ki işverenler ile çalışanların da katılımıyla gerçekleşmektedir.
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Kapsama Alanları Nelerdir?
Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliğinin uygulamaları hemen her sektörde uygulanmaktadır. İster küçük ölçekli, ister büyük ölçekli olsun, ister binlerce çalışanı ister 1 çalışanı olsun, tüm işletmeler iş sağlığı ve güvenliği kuralları gereğince gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
Bu Önlemler:
Tüm işletmelerin, çalışma alanları içerisindeki riskleri belirleyip, risk analizi yapması zorunludur.
Tüm işletmelerin, acil durumları belirleyip, işletmesinde meydana gelebilecek acil durumlar hakkında aksiyon alıp, acil eylem planı hazırlaması zorunludur.
Tüm işletmelerin, iş sağlığı ve güvenliği hususunda tüm çalışanlarına eğitim vermesi zorunludur.
Çalışan sayısı iki ve daha fazla sayıda olan tüm işletmelerin çalışan temsilcisi seçmesi zorunludur. Eğer ki tek çalışanı bulunuyorsa, bu çalışan destek elemanı olarak atanmalıdır.
Tüm işletmelerin, bünyesinde çalışan herkesin periyodik sağlık kontrollerini yaptırması zorunludur. Sağlık kontrollerinin sonucuna göre, kişinin o işte çalışmasına sağlığı açısından engel teşkil edecek bir durumunun olup olmadığı kontrol edilmeli ve kişinin sağlığını tehlikeye atacak bir sağlık kusuru mevcutsa, işe başlatılmamalıdır.
Eğer ki 50 kişinin üzerinde bir çalışana sahipse, tüm işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği kurulunu oluşturması zorunludur.
Görüldüğü üzere, tüm işletmelerin İSG kapsamındaki önlem çalışmalarını yapması ya da bir uzmandan destek alarak yaptırtması zorunlu olmaktadır. Ancak, bu işlemlerin yapılması zorunlu olsa da, sadece bazı alanlarda tehlike sınıflarına göre ayrılan işletmelerde, iş güvenliği uzmanı ile iş yeri hekimi bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Türkiye’de faaliyet gösteren tüm işletmelerin bulunduğu bir tehlike sınıfı vardır. Bu tehlike sınıfları az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak ayrılmaktadır. Ülkemizde tehlikeli ve çok tehlikeli işletmelerin İSG uzmanı ve iş yeri hekimi bulundurması zorunludur. Ancak az tehlikeli sınıfa giren işletmelerde ve kamu kuruluşlarında, 50 kişiden az çalışanı bulunuyorsa, İSG uzmanı ve iş yeri hekimi çalıştırmak zorunlu değildir.
İş sağlığı ve güvenliği, bir ülkenin can damarıdır. Gereğince yerine getirilen İSG uygulamaları sayesinde daha az insan işsiz kalacak, daha az insanın uzuv kayıpları olacak ve hatta daha az insanın can kaybı olacaktır.