Bu yazımızda normatif ve pozitif ifadelerin ne olduğunu açıklayıp örneklerle destekleyeceğiz. Ekonomi ve finans ile ilgili olan bu kavramları anlamak için sayısalcı olmamıza gerek yok. Basitleştirilmiş bir yazıyla tüm algıları kırabiliriz! Hem ne demiş Alfred Knopf, ”Ekonomist sarih olanı anlaşılmaz terimlerle anlatan kişidir.” Bizler ise ekonomist değil sadece bilgi açlığı duyan kişileriz. Gelin bu kavramlar neymiş görelim.
Normatif ifadeler daha çok doğruluğu kanıtlanamayan ifadelerdir. Herkesçe değişebilen, öznel fikirlerdir. Bu daha çok yargılamakla alakalı olabilir. Ahlak anlayışlarımız gibi.Pozitif ifadeler ise doğruluğu kanıtlanabilen düşüncelerdir. Nesnel olmaktan daha çok öne sürülen düşüncenin doğruluğunun ölçülmesi ile alakalıdır. Verdiğimiz örneklerle bu daha iyi anlaşılacaktır.
Örneğin bir kişi zenginlerin daha çok vergilendirilmesi gerektiğini söylüyorsa bu onun ahlak anlayışını gösterir. Bu düşünceyi kanıtlayacak veya doğrulayacak herhangi bir test yapılamaz. Çünkü o kişinin düşüncesidir. Dolayısıyla normatiftir. Fakat eğer zenginlerin daha çok vergilendirilmesinin ekonomiyi büyüteceğini söylersek işte bu pozitif bir ifadedir. Çünkü bu düşüncedeki eylem gerçekleştirilir ve sonuçları karşılaştırılırsa doğru olup olmadığı anlaşılabilir. Fakat yanlış olsaydı dahi test edebileceğimiz için bu yine de pozitif bir ifade sayılırdı.
Başka bir örnekle iyice pekiştirelim. Bir kişi devletin yoksullara yardım etmesi gerektiğini söylüyorsa bu normatif bir ifadedir. Çünkü aslında gerekmek kavramı her şeyi açıklıyor. Devletin yardım zorunluluğu herkesçe değişebilir bir düşüncedir ve doğruluğu veya yanlışlığı test edilemez. Fakat devletin yoksullara yardım etmesi insanları tembelliğe sürüklüyor ifadesi normatif gibi görünse de aslında pozitiftir. Eğer iki toplumdan birinde yoksullara yardım edilir ve diğeri edilmezse sonuçlar karşılaştırılarak çok net anlaşılabilir. Eğer yoksullara yardım edilen toplumda insanlar tembelleşmişse üretim azalmıştır veya tembelleşme olmamışsa üretim artmıştır. Sonuçta doğru olup olmadığı test edilebilir.