Titanyum dioksit, günlük hayatımızın içerisinde pek çok ürünün içerisinde yer alan bir gıda katkı maddesidir. Teknik olarak belirtilecek olursa, oksijenle tepkimeye girmiş titanyum element olarak ifade edilebilir. Titanyum Dioksit (TiO2), doğada doğal olarak bulunabilen bir mineraldir. Bu mineral işlenebilmekte ya da rafine edilerek bulunabilmektedir. Endüstride kullanılabilmesi açısından toz haline getirilmektedir. Ürün içeriği okunduğunda, E171 koduyla ayırt edilebilecek olan bu katkı maddesi, genellikle gıda maddelerinde kullanılmaktadır. Ancak, günümüzde gıda haricinde de pek çok maddede görüldüğü de gözlenmektedir.
Titanyum Dioksit Nerelerde Kullanılmaktadır?
Titanyum dioksit, dünyada kendine geniş kullanım alanı bulmuş olan ve fazlasıyla tercih edilen beyaz pigmenttir. Titanyum dioksitin gıda içerikli ürünlerde, özellikle beyaz renkli olanlarda kullanıldığı görülmektedir. Bu katkı maddesinin en çok kullanıldığı gıda maddeleri; şekerlemeler, sakızlar ve hazır tatlılardır. Bu sayılan ürünlerin içerisinde titanyum dioksit fazlasıyla kullanılsa da, bunların yanı sıra değişken miktarlarda diğer gıda maddelerinde de bulunmaktadır. Örneğin; beyaz un, sofra tuzu, kabartma tozu, şeker, beyaz leblebi, ambalajlı yiyecek ve içeceklerde kullanılmaktadır.
Gıda maddelerinin yanı sıra, endüstride pek çok farklı alanda titanyum dioksitin kullanıldığı bilinmektedir. Plastik sanayisinde, kâğıtlarda, ilaç sanayisinde hap ve tabletlerde, mürekkeplerde, diş macunlarında, tıraş kremlerinde, nemlendiricilerde, güneş kremlerinde, şampuanlarda, deodorantlarda kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra, duvarlarda leke tutmayan ve kendi kendini temizleyen özellikleri ile popüler hale gelmiş boyalar, buğu tutmayan camlar, güneş pilleri, çevresel arıtma sistemleri gibi alanlarda da titanyum dioksit sıkça kullanılmaktadır.
Titanyum dioksitin Yararları Nelerdir?
Titanyum dioksit, pek çok olumlu etkisinden dolayı sanayide fazlasıyla kullanılmaktadır. Sağladığı faydalarla endüstride joker eleman görevi üstlenmektedir. Titanyum dioksitin kırılma göstergesi çok yüksektir. Hatta, bu maddeden daha yüksek kırılma göstergesine sahip olan sadece elmaslardır. Bir maddenin kırılma göstergesi, ışığın eğilebilme kabiliyetini gösterir ve bu durum da maddenin donukluğu ile örtme kabiliyetini gösterir. Titanyum dioksit, bu açılardan bakıldığında oldukça yetkin bir bileşendir.
- Titanyum dioksit gıdalarda nem tutucu, renklendirici ve boyar madde olarak kullanılmaktadır.
- Titanyum dioksit, renk ve parlaklığı arttırmaktadır.
- Nem çekici özelliği bulunmaktadır. Bu nitelik, özellikle nem çekme özelliği ile bozulabilecek gıda maddelerinde gıdanın raf ömrünü artırmaktadır.
- Kullanılan ürünlerde parlaklık, beyazlık ve donukluk sağlar.
Titanyum dioksitin Zararları Nelerdir?
Titanyum dioksitin zararlı olup olmadığı ile ilgili pek çok araştırma yapılmıştır. Fransa’da yapılan bir araştırmaya göre, titanyum dioksitin kansere sebebiyet verebileceği üzerine çalışma bulunmaktadır. Bu araştırmada, fareler üzerinde yapılan çalışmada, fareler uzun süreli titanyum dioksit soluması yaptıklarında, farelerin bağırsaklarında tümör öncesinde görülebilecek bazı yapıların oluşabileceği gözlenmiştir.
Yapılan çalışmalarda, farelerin bu maddeyi solumaları sonucunda akciğerlerde titanyum dioksit birikmesi yaşadığını ve ciğerlerde tümör dokularının gözlendiği ortaya konulmuş. Ancak yine farelerle yapılan başka bir deneyde, titanyum dioksit içeren farklı dozlarda kremler farelere sürülmüş, hiçbir dozda farelerin sağlıklarında olumsuz bir değişiklik yaşanmamıştır. Bu durum da, titanyum dioksit içerikli maddelerin deri yoluyla alınamayacağını, bu yolla kanserin tetiklenemeyeceği kanıtlanmıştır. Zaten, kremlerde vb. kullanım alanlarında titanyum dioksit parçacıkları kullanılmaktadır, titanyum dioksit nanoparçacıkları değil. Ancak, özellikle de küf tutmayan ve daha çok satış politikası oluşturan nefes alan boya reklamlarında görülen boyalarda nanoparçacık halindeki titanyum dioksit kullanılabilmektedir. Böyle bir durumda, boyanın hazırlanması işleminde açığa çıkabileceği ve solunacağı düşünüldüğünde, bu noktada tehlike arz eder ve akabinde de kansere neden olabilir ihtimale gelmektedir.
Buradaki önemli olan husus, görüldüğü üzere, titanyum dioksitin parçacık büyüklüğü ve ne yolla insan vücuduna giriş yaptığı önemlidir. Yani titanyum dioksit doğadaki haliyle mi kullanılıyor yoksa nanoparçacık haline getirilerek mi kullanılıyor, bunu görmek gerekir. Çünkü yapılan tüm bilimsel araştırmalarda, titanyum dioksitin deri yoluyla temasında herhangi bir kansere sebep olabileceğine dair bir veri bulunmamaktadır. Kansere sebebiyet verenin, titantum dioksitin nanoparçacıklar halinde solunması ile gerçekleşebilme ihtimali üzerinde durulmaktadır.
Ayrıca, soluma yolu ile bile olsa, titanyum dioksitin kansere sebep olacağı ile ilgili yeterli delillerin bulunmayışıdır. Bilinmelidir ki, “Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC)” titanyum dioksit üzerinde fazlasıyla araştırma yapmış, bu maddenin solunumu ile kansere sebep oluşturma ihtimalinden bahsedilmiş, buna karşın titanyum dioksitin kansere neden olduğu kanıtlanamamıştır. Bu konuda yeterli bir kanıt bulunamadığı ise özellikle belirtilmiştir.
Titanyum dioksitin zararları bulunabilir. Henüz tam kanıtlanamamış olsa da, ilerleyen yıllarda teknoloji geliştikçe ortaya çıkabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, günümüzdeki kanser tedavisinde dahi ilaçları kanserli bölgeye ulaştırabilmek adına titanyum dioksit kullanılmaktadır. Bu nedenle, titanyum dioksit kesinlikle zararlıdır, can düşmanımızdır gibi bir şekilde yaklaşmak yerine, nanoteknoloji kullanılan ürünler konusunda ihtiyatlı davranıp, iyice araştırıp, mümkün mertebe uzak durmak aslında en iyisidir.