İki yıl önce hayatını kaybeden İngiliz yazar, sanat eleştirmeni ve ressam olan John Berger “Görme Biçimleri”, “Zamanımızın Bir Ressamı” kitapları ile biliniyordu. Berger, ele aldığı konularla ve bunları işleyiş tarzıyla gençlere yeni bakış açıları sağlıyordu. Görme Biçimleri kitabını okuduktan sonra anlıyoruz ki bakmak ile görmek aynı şey değildir. John Berger’ın ele aldığı konulardan beş tanesini açıklamak bunu daha net anlatacaktır.
Gerçekleri mi görüyoruz yoksa istediklerimizi mi?
John Berger, düşündüklerimizin ya da inandıklarımızın görüşümüzü etkilediğini söylemiştir. Biz bir şeyi nasıl görmek istiyorsak ya da kendi doğrularımız ne ise bunlarla bağlantılı olarak görüşlerimiz farklılık gösterir.
Fotoğraf makinesi deyip geçmemek lazım!
Fotoğraf makinelerinin ortaya çıkmasıyla insanların sanata, resimlere hatta insanlara bile bakış açılarını değiştirdiğini söyleyen John Berger kitabında şunları yazmıştır: “Görüşümüz neyi nerede gördüğümüze bağlıydı. Gördüğümüz şey de içinde bulunduğumuz duruma bağlıydı.”
Sanat eserlerine dikkat! Üzerinde oynanmış olabilir
Resimler üzerinde hafif oynamalar yani “yeniden canlandırmalar” yapıldığında bir resmin bir ayrıntısı bütününden ayrılabilir. Yeniden canlandırma yolları, hemen hemen her zaman hiçbir şeyin değişmediği yanılsamasını güçlendirmek için kullanılır. Özgün sanat yapıtlarına yaklaşmak için çoğunlukla kullanan yollar da onlara tek yaklaşma yolu değildir.
Kadın ve erkek
Bu konulardan sonra ele aldığı ayrıntıyla anlattığı bir konu ise kadın ve erkek. “Erkekler davrandıkları gibi, kadınlarsa göründükleri gibidir. Erkekler kadınları seyreder, kadınlarsa seyredilişlerini seyreder.”
Reklamlar Her Yerde!
Yaşadığımız yerde karşı karşıya kaldığımız ama belki de fark etmediğimiz yüzlerce reklam imgesinden bahsetmiştir. John Berger, reklam imgelerini uzak bir istasyona koşan hızlı trenlere benzetir ve durmaksızın önümüzden geçiyormuş izlenimi bıraktığını söyler. “Biz dururuz, onlar hareket eder.”